ဇာတ္ကားမ်ားမွ ႏွစ္သက္မိေသာ စကားလံုးမ်ားႏွင့္ အေတြးအေခၚမ်ား (၁)

ရုရွားေတြကေတာ့ ေဟာလီး၀ုဒ္ဇာတ္ကားေတြကို အဆိုးျမင္ဘက္ကဘဲ ၾကည့္တတ္ၾကပါတယ္။ ေဟာလီး၀ုဒ္ဇာတ္ကားေတြဟာ နည္းပညာေတြ၊ လူသတ္မႈေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြၾကားထဲက ရုန္းမထြက္ႏိုင္ဘူးလို ့ ယူဆၾကပါတယ္။ သူတို ့ အဆိုးျမင္တာကိုေတာ့ အျပစ္ေျပာဖို ့ နည္းနည္းခက္ပါတယ္။ သူတို ့မွာလည္း သူတို ့ခံစားခ်က္နဲ ့ သူတို ့ကိုး။ ေဟာလီး၀ုဒ္ကားေတြမွာ သူတို ့က အျမဲတမ္း ဗီလိန္ေနရာကို အပိုင္စားယူထားရတာကိုး။ ကြ်န္ေတာ့္အျမင္ကေတာ့ သူတို ့ရဲ ့ဇာတ္ကားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ American Dreams ေတြကို သရုပ္ေပၚေအာင္ ရုိက္ထားၾကတယ္လို ့ ျမင္ပါတယ္။ အေမရိကန္မွာသာ ဒီလို အံံ့မခန္းေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ အယူအဆကို တစ္ကမာၻလံုးကို ရိုက္သြင္းေပးခ်င္ပံုပါပဲ။ မည္သို ့ဆိုေစ အခ်ိဳ ့ေသာ ဇာတ္ကားမ်ားထဲမွ စကားလံုးမ်ား၊ အေတြးအေခၚမ်ားဟာ ေဖ်ာက္ဖ်က္ဖို ့ခက္ေလာက္ေအာင္ စြဲျမဲက်န္ရစ္ခဲ့ေလ့ရွိပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္တို ့ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အားလပ္ခ်ိန္ဆို တနည္းနည္းနဲ ့ အပန္းေျဖႏိုင္ဖို ့ ၾကိဳးစားၾကပါတယ္။ အျပင္လည္း မထြက္ခ်င္တဲ့အခ်ိန္၊ ပိုက္ဆံလည္း သိပ္အကုန္မခံခ်င္တဲ့အခ်ိန္၊ စာအုပ္တစ္အုပ္ဖတ္ဖို ့လည္း စိတ္မပါတဲ့အခ်ိန္၊ လႈပ္လႈပ္ရွားရွားလည္း မလုပ္ခ်င္ဘူးဆိုရင္ ဇာတ္ကားေလးတစ္ကားေတာ့ ၾကည့္ျဖစ္ၾကတာပါပဲ။ ဒီလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ကားေကာင္းေလးေတာ့ ၾကည့္ခ်င္ၾကတာခ်ည္းပါပဲ။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ အဆင္ေျပတယ္ခင္ဗ်။ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က ဇာတ္ကားေကာင္းေလးေတြ ေပးေလ့ရွိပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္က အသာေလး ၾကည့္ရံုပါပဲ။ အခုကားေလးကေတာ့ ၂၀၀၃ တည္းက ထြက္တာပါ။ ကြ်န္ေတာ္က ခုမွ ၾကည့္ဖူးလို ့ပါ။ မိမိယံုၾကည္ခ်က္တစ္ခု အေကာင္အထည္ေပၚလာေစဖို ့ စနစ္တက် အကြက္ခ်ျပီး ေအာင္ျမင္ေအာင္ အသက္စြန္ ့ေဆာင္ရြက္သြားခဲ့တဲ့ ပေရာ္ဖက္ဆာတစ္ေယာက္နဲ ့ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ အေၾကာင္းပါ။ မၾကည့္ရေသးရင္ေတာ့ ၾကည့္ဖို ့ တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။ လွည့္ကြက္ေတြမ်ားလြန္းတဲ့အတြက္ အက္ရွင္ကားတစ္ကားလို ရသမ်ိဳးကို ေပးႏုိင္လို့ အေတြးအေခၚေတြ၊ အယူအဆေလးေတြနဲ ့တင္ ျငီးေငြ ့မေနရေအာင္ ဆြဲေဆာင္ထားပါတယ္။ လူတစ္ကိုယ္ အၾကိဳက္တစ္မ်ိဳးဆိုေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္ႏွစ္သက္မိတဲ့ ဇာတ္၀င္ခန္းထဲက စကားလံုးေလးေတြ (တစ္ခ်ိဳ ့စကားေတြက နာမည္ၾကီးေတြရဲ ့ စကားေတြကို ယူသံုးထားတာပါ )ကို မွ်ေ၀ေပးလိုက္ပါတယ္။ ဇာတ္ကားေလးရဲ ့ နာမည္ကေတာ့ The life of David Gale ပါ။ ဒါေလးကေတာ့ torrent link ေလးပါ။

“…the hunt is sweeter

than the kill.”

“….living by your wants

will never make you happy.

….fully human is

to strive to live by ideas and ideals...”

"The old law of an eye for an eye

leaves us all blind."

“If you're not a liberal at 30,

you've got no heart.

And if you're still a liberal at 40,

you've got no brain.”

“You're not here to save me

You're here to save my

son's memory of his father.”

Read More...

Collapse...

My Abstracts (1100290608)

(This section is to express just abstracts of my thoughts arisen from a little knowledge & experience at my age. Let’s figure it out more. May be my experience concerning a topic is 26 in number. I’m going to zip it here in one or two sentences. I hope you can unzip them up to your experience & knowledge i.e. may be 28, 30 or more. Then, feel free to share yours by commenting, please!!! OK??? )

“ As long as I find myself dealing with a challenging environment,

I’m sure success is next to me. ”

Read More...

Collapse...

ေလာကၾကီးရဲ ့ အစြန္းႏွစ္ဘက္မွာ

ေလာကၾကီးအား ဟားတိုက္ရယ္ေမာျခင္း

ေလာကၾကီးကို ဟားတိုက္မယ္ဆိုလို ့ ေလာကအျပင္က လူသားလားလို ့ေတာ့ မထင္လိုက္ပါနဲ ့..

ေလာကဆိုတဲ့ အေျပာက်ယ္တဲ့ ပင္လယ္ျပင္ၾကီးထဲမွာ အလိုက္သင့္ ရြက္လႊင့္ဖို ့ ၾကိဳးစားေနတဲ့ ခရီးသည္တစ္ေယာက္ပါပဲ..

အိုဘယ့္ေလာကၾကီး..

အသင့္အလိုက် ကျပအသံုးေတာ္ခံရသည္မွာ ပင္ပန္းလြန္းလွပါတယ္။

အသင္ဟာ အသြင္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ ့ လူသားတို ့(ကြ်ႏ္ုပ္အပါအ၀င္) ကို ဖန္တီးေပတယ္။

ထိုထိုလူသားတို ့အား တစ္မ်ိဳးနဲ ့တစ္မ်ိဳး မရုိးမထပ္ကုန္ေသာ စိတ္ႏွလံုးကိုယ္စီကိုလည္း အပိုင္စားေပးေလတယ္။

အဆင္းအနံ ့မရွိေသာ ပန္းမာန္တို ့ကိုလည္း ပြင့္လန္းခြင့္ေပးေလတယ္။

အသစ္သစ္ေသာ ရုပ္၀တၳဳပစၥည္းေတြနဲ ့ ျဖဴစင္မႈေတြကို အေရာင္ဆိုးတတ္ေသးတယ္။

အယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလည္း ခ်ျပရွင္သန္ေစျပီး ျငိမ္းခ်မ္းမႈေတြကို ဖ်က္ဆီးတတ္ေသးတယ္။

အစဥ္အလာဆိုတဲ့ ေလေျပေအးေတြနဲ ့ အမွန္တရားကို ေခြ်းသိပ္ထားတတ္ေသးတယ္။

ရင့္က်က္လာေအာင္ဆိုျပီး ခါးသီးမႈေတြကို ေပးတတ္ေသးတယ္။

ယဥ္ပါးလာေအာင္ဆိုျပီး ခ်ိဳျမိန္မႈေတြလည္း အလွ်ံပယ္ဖန္တီးေပးထားတယ္။

အားထုတ္လာေအာင္ဆိုျပီး ေအာင္ျမင္မႈေတြကို အေယာင္ျပတတ္ေသးတယ္။

အသင္ဟာ တတ္လည္းတတ္ႏိုင္လွေပတယ္။

ထို ့ေၾကာင့္ အသင့္အား ဟားတိုက္ရယ္ေမာလိုက္ပါတယ္။

ေလာကၾကီးအား ခ်ီးမြမ္းဂုဏ္ျပဳျခင္း

ေလာကၾကီးကို ခ်ီးမြမ္းမယ္ဆိုလို ့ ေလာကအလိုက် လူသားလားလို ့ေတာ့ မထင္လိုက္ပါနဲ ့..

ေလာကဆိုတဲ့ အေျပာက်ယ္တဲ့ ပင္လယ္ျပင္ၾကီးကို ရြက္လႊင့္အႏိုင္ယူဖို ့ ၾကိဳးစားေနတဲ့ ခရီးသည္တစ္ေယာက္ပါပဲ..

အိုဘယ့္ေလာကၾကီး..

အသင့္အလိုက် ကျပအသံုးေတာ္ခံရသည္မွာ ပင္ပန္းလြန္းလွပါတယ္။

အသင္ဟာ အလွတရား အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ ့ လူသားတို ့(ကြ်ႏ္ုပ္အပါအ၀င္) ကို ဖန္တီးေပတယ္။

ထိုထိုလူသားတို ့အား တစ္မ်ိဳးနဲ ့တစ္မ်ိဳး မရုိးမထပ္ကုန္ေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကိုယ္စီကိုလည္း အပိုင္စားေပးေလတယ္။

အဆင္းအနံ ့မရွိေသာ ပန္းမာန္တို ့ကို ပြင့္လန္းခြင့္ေပးျပီး အဆင္းအနံ ့ရွိေသာ ပန္းမာန္တို ့ကို အလွတိုးေစတယ္။

အသစ္သစ္ေသာ ရုပ္၀တၳဳပစၥည္းေတြနဲ ့ ျဖဴစင္မႈေတြကို မွတ္ေက်ာက္တင္တတ္ေသးတယ္။

အယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလည္း ခ်ျပရွင္သန္ေစျပီး ျငိမ္းခ်မ္းမႈေတြကို တန္ဖိုးထားတတ္ေစတယ္။

အမွန္တရားကို ေခြ်းသိပ္ထားတတ္တဲ့ အစဥ္အလာဆိုတဲ့ ေလေျပေအးေတြကို အခ်ိန္တန္လွ်င္ ေမာင္းထုတ္ေပးတတ္တယ္။

ရင့္က်က္လာေအာင္ ခါးသီးမႈေတြကို ေပးတတ္တယ္။

ယဥ္ပါးလာေအာင္ ခ်ိဳျမိန္မႈေတြလည္း အလွ်ံပယ္ဖန္တီးေပးထားတယ္။

အားထုတ္လာေအာင္ ေအာင္ျမင္မႈေတြကို အေယာင္ျပတတ္တယ္။

အသင္ဟာ တတ္လည္းတတ္ႏိုင္လွေပတယ္။

ထို ့ေၾကာင့္ အသင့္အား ခ်ီးမြမ္းဂုဏ္ျပဳလိုက္ပါတယ္။

Read More...

Collapse...

You Are What You Keep

Sam Gosling ဟာ ၾကမ္းခင္းထားတဲ့ ေကာ္ေဇာတစ္ေလွ်ာက္ ဒူးေထာက္ျပီး ဟိုစမ္းဒီစမ္း ဟိုရွာဒီရွာ လုပ္ေနေလရဲ ့။ ဒီေကဘယ္ၾကိဳးေတြကို ၾကည့္ပါဦး.. ဒီပုလင္းဖံုးေတြကေကာ ဘာအဓိပၸါယ္လဲ.. ေဘာပင္ေတြကလည္း အမ်ားၾကီး.. ေဟာ..ဒီမွာလည္း စာအိတ္ဖြင့္တဲ့ ဓားေလးတစ္ခု..စိတ္၀င္စားစရာပဲ.. စသျဖင့္ သူ ့ဟာသူေရရြတ္ေနေလရဲ ့။ သူပိုက္စိတ္တိုက္ရွာေနတဲ့ အခန္းထဲမွာကေတာ့ ဓါတ္ပံုေတြ၊ အပံုလိုက္ျဖစ္ေနတဲ့ စီဒီေတြ၊ ဂီတပြဲေတြက စာအတိုအစေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးပို ့စတာေတြ၊ “Winners Make It Happen” လို ့အပိုေတြ ေရးထားတဲ့ ျခံဳထည္တစ္ခု စတာေတြနဲ ့ ျပည့္က်ပ္ေနပါတယ္။ Oliva Newton-John ရဲ ့စီဒီတစ္ခ်ပ္ကိုေတြ ့ေတာ့ မႈခင္းစံုေထာက္ကားထဲက ဇာတ္လိုက္စတိုင္နဲ ့ အဟား လို ့ ေတာင္ ေရရြတ္ေနလိုက္ေသးတယ္။ တကယ္ေတာ့ သူဟာ မႈခင္းျဖစ္ပြားတဲ့ေနရာမွာ ေထာက္လွမ္းေနတာ မဟုတ္ရပါဘူး။ နယူးစ္၀ိခ္သတင္းေထာက္တစ္ေယာက္ရဲ ့ ရုံးခန္းပါ။ Gosling ကေတာ့ သူ ့ရဲ့ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး (personality) ကိုရည္ညႊန္းမယ့္ အခ်က္အလက္ေတြကို ရွာေဖြေနတာပါ။

တစ္ေန ့တစ္ေန ့ သူမ်ားအိပ္ခန္းေတြ၊ ရုံးခန္းေတြ၊ ေဆး စတိုး ေတြကို ရွာေဖြေနတဲ့ စိတၱေဗဒပညာရွင္ Gosling က ကြ်န္ေတာ္တို ့အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြျဖစ္တဲ့ စာအုပ္ေတြအစ ပုလင္းဖံုးအထိဟာ ကြ်န္ေတာ္တို ့ ဘယ္လိုလူစားမ်ိဳးလဲ၊ ဘာေတြကို တန္ဖိုးထားသလဲ ဆိုတာေတြကို ေဖာ္ျပေနတဲ့ စကားမေျပာေသာ သဲလြန္စမ်ားလို ့ ဆိုပါတယ္။ သူ ့ရဲ ့ “ေလ့လာၾကည့္ပါ၊ မင္းပစၥည္းေတြက ေျပာေနတဲ့ မင္းအေၾကာင္းေတြ” (Snoop: What Your Stuff Says About You) ဆိုတဲ့ စာအုပ္ထဲမွာေတာ့ လူေတြရဲ ့ ပစၥည္းပစၥယေတြက မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ေတြ ့ဆံုၾကတာထက္ေတာင္ သူတို ့ရဲ့ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး (personalities) ေတြကို ပိုျပီးေျပာျပႏိုင္တယ္၊ တစ္ခါတစ္ရံမွာ သူတို ့ရဲ ့ အရင္းႏွီးဆံုးမိတ္ေဆြေတြမွ ေျပာႏိုင္မွာေတြကိုေတာင္ ေျပာျပပါတယ္ လို ့ေရးသားထားပါတယ္။ ဒီရႈပ္ပြေနတဲ့ အခန္းပုိင္ရွင္ သတင္းေထာက္ကိုေတာ့ က အသက္သံုးဆယ္အရြယ္ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္လို ့ ေကာက္ခ်က္ခ်ပါတယ္ (သူ ့မွတ္ခ်က္ မွန္ပါတယ္)။ သူက ဒီသတင္းေထာက္ဟာ အျပင္ဆြဲ (extravert) တစ္ေယာက္၊ စိတ္ခံစားမႈ တည္ျငိမ္သူတစ္ေယာက္၊ ပြင့္လင္းေသာ၊ ဆန္းသစ္ေသာ၊ လြတ္လပ္ေသာ အေတြးအေခၚရွိသူ တစ္ေယာက္၊ အေႏွာင္အဖြဲ ့ကင္းသူ တစ္ေယာက္ျဖစ္ျပီး ဟာသဥာဏ္ရွိသူတစ္ေယာက္လို ့ ပါတီပြဲသြားဖို ့ ေကာင္းသူတစ္ေယာက္လို ့ ဆိုပါတယ္ (သတင္းေထာက္ေတာ့ သူေျပာတာ တကယ္ကို ဒက္ထိမွန္တာပဲ လို ့ ျပန္ေျပာပါတယ္)။ ေနာက္ရုံးခန္းတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ရုိးရုိးရွင္းရွင္းနဲ ့ အမွတ္တရဓါတ္ပံုေတြ ကင္းမဲ့ေနတဲ့ ရုံးခန္းတစ္ခုက ေတာ့ ပိုင္ဆိုင္သူဟာ အတြင္းဆြဲ တစ္ေယာက္၊ စိတ္လႈပ္ရွားလြယ္သူ တစ္ေယာက္၊ ေခြ်တာတတ္သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ျပီး အထီးက်န္ဆန္သူ တစ္ေယာက္ျဖစ္ေၾကာင္း ျပေနခဲ့ပါတယ္။ အေျခခံေတာ့ က်ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ထိေရာက္တဲ့ ေလ့လာစူးစမ္းမႈမ်ိဳးလုပ္ဖို့ ဆိုတာက ဓါတ္ပံုေတြ အမ်ားၾကီးေတြ ့တိုင္း ေက်ာ္ၾကားတယ္၊ စီဒီေတြေတြ ့တိုင္း ဂီတကို ျမတ္ႏိုးတယ္လို ့ ေျပာဖို ့ေလာက္ေတာ့ မရုိးရွင္းေသးပါဘူး။ ထင္ရွားေနတဲ့ ပစၥည္းေတြက ျပႆနာအေပးဆံုးလို ့ဆိုပါတယ္။ အဓိပၸါယ္ေကာက္ လြဲသြားေစႏိုင္ပါတယ္တဲ့။ ဒီ အျပင္ဆြဲ သတင္းေထာက္ကိစၥမွာဆိုရင္ စာအုပ္စင္ေပၚမွာရွိေနတဲ့ Hooters တံဆိပ္ ငရုပ္ဆီဘူးက သတင္းေထာက္ဟာ Hooters အျမဲသံုးစြဲသူပါလို ့ မလိုအပ္ဘဲ ေကာက္ခ်က္လြဲသြားေစႏိုင္ပါႏိုင္တယ္တဲ့ (သတင္းေထာက္ကေတာ့ ဘာမွတ္ခ်က္မွ မေပးပါဘူး)။

သူ ့ရဲ ့စာအုပ္ထဲမွာေတာ့ အျခားသူတစ္ေယာက္ရဲ ့စိတ္၀င္စားမႈအစစ္အမွန္နဲ ့ထူးျခားမႈေတြကို ထိထိမိမိ စူးစမ္းခန့္မွန္းႏိုင္သူ (snooper) တစ္ေယာက္ျဖစ္ေအာင္ သင္ေပးထားတယ္လို ့ ေျပာပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ကတည္းက လူေတြရဲ ့ အေလ့အထ (behavior) ေတြကို ေလ့လာခန့္မွန္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဂရိေတြးေခၚပညာရွင္ Theophrastus က The Charactors ဆိုျပီး လူေတြရဲ ့ Personality profiles ေပါင္း (၃၀) ေဖၚျပထားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ ရာစုႏွစ္ေပါင္းေလးခုေလာက္အၾကာမွာေတာ့ ဂရိေဆးပညာရွင္ Galen က လူ ့သေဘာသဘာ၀ ေတြဟာ အေကာင္းျမင္တတ္ျခင္း (sanguine) ၊ တည္ျငိမ္ျခင္း (phlegmatic) ၊ စိတ္အားငယ္ျခင္း (melancholic) ၊ စိတ္ဆတ္ျခင္း (choleric) စတဲ့အေျခခံ (၄)ခုအတိုးအေလ်ာ့ ကေန ျဖစ္လာတာပါလို ့ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ အနီးစပ္ဆံုးဆိုရင္ေတာ့ ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္းက Katherince Briggs ႏွင့္သမီးျဖစ္သူ Isabel Brigg Meyers တို ့က လူေတြကို ဆန္ ့က်င္ဘက္သဘာ၀ေတြျဖစ္တဲ့ အျပင္ဆြဲ (extraversion) ႏွင့္ အတြင္းဆြဲ (introversion) ၊ စီရင္သူ (judging) ႏွင့္အစီရင္ခံသူ (percieving) စတာေတြႏွင့္ အမ်ိဳးအစားခဲြျခားျပခဲ့လို ့ Meyers-Briggs Type Indicator ဆိုျပီးေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။ Gosling ကေတာ့ ပြင့္လင္းမႈ (openness) ၊ သတိၾကီးမႈ (conscientiousness) ၊ အျပင္ဆြဲမႈ (extraversion) ၊ နားလည္လက္ခံႏိုင္မႈ (aggreeableness) ႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အစြန္းေရာက္မႈ (neuroticism) စတာေတြအေပၚ အေျခခံထားပါတယ္။ ရႈပ္ရႈပ္ေထြးေထြး ေနတတ္တဲ့သူေတြဟာ အျပင္ဆြဲမႈကိုညႊန္းဆိုေသာ ရမွတ္မ်ားေကာင္းျပီး သတိၾကီးမႈမွာေတာ့ ရမွတ္ေတြ နည္းေနေလ့ရွိပါတယ္။ ရွင္းလင္းျပီး ဘာမွျပင္ဆင္ထားေလ့မရွိတဲ့ အခန္းပိုင္ရွင္ေတြဟာ ပြင့္လင္းမႈပိုင္းမွာ အားနည္းၾကျပီး သတိၾကီးမႈပိုင္းမွာ အားသာၾကပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ လူတစ္ေယာက္ရဲ ့အၾကိဳက္ကို ေျပာႏိုင္ဖို ့ ရုိးရွင္းေသာ ေနာက္တစ္နည္းကေတာ့ သူ့ကို
ခင္ေအာင္ေပါင္းဖို ့ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို အကဲခတ္ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာမႈ (typologies) ေတြကိုု တဘက္သား မိမိအေပၚ ပိုမိုဂရုစိုက္လာေစမယ့္ နည္းလမ္းတစ္ခုအျဖစ္ ကြ်န္ေတာ္တို ့ လက္ခံထားရဆဲပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို့ဟာ ကိုယ့္ရဲ ့ တစ္ဦးခ်င္း၀ိေသသန (individuality) ေတြအတြက္ တင္းခံေနၾကမွာ ျဖစ္ေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တို့ဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို စိတ္အားငယ္တတ္သူလား၊ အတြင္းဆြဲမ်ားျဖစ္ေနပလား၊ ရႈပ္ပြေနေလ့ရွိတဲ့ အခန္းကို ကိုယ့္ရဲ ့ ဆန္းသစ္တီထြင္ႏိုင္မႈကို ျပတဲ့ သေကၤတတစ္ခုအျဖစ္ ထားမလားစတာေတြအေပၚ မူတည္ျပီး ကိုယ့္ရဲ ့ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး (personality) ကို သက္ေတာင့္သက္သာ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၾကည့္ထားရပါမယ္။ Gosling က ကြ်န္ေတာ္တို ့ပတ္၀န္းက်င္မွာ အခ်ိဳ့ေသာ သူေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္တို ့ကို အေကာင္းဆံုး အခြင္ ့အလမ္းေတြ ေပးႏိုင္သလို အဆိုးဆံုး အႏၱရာယ္ေတြကို လည္း ေပးႏိုင္ပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တို ့ဟာ ကိုယ့္ကို ဒုကၡေပးမလား၊ ကူညီမွာလားဆိုတာကို အလ်င္အျမန္ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ဖို ့ လိုအပ္ပါတယ္၊ ကြ်န္ေတာ္တို ့ဘယ္လိုလူမ်ိဳးဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္တို ့မ်ိဳးွရုိးကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနလို ့ ကြ်န္ေတာ္တို ့အားလံုးဟာ ကိုယ္ ့အေပၚ ထင္ျမင္သံုးသပ္ခ်က္ေတြကို သိရွိထားခ်င္ၾကတာပါ လို ့ဆိုပါတယ္။ ရႈပ္ေထြးလွတဲ့ ရုံးခန္းပိုင္ရွင္ သတင္းေထာက္နဲ ့ သူ ့ရဲ ့လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြ အတြက္ေရာ ဒီသတင္းေထာက္ဟာ ဖြဲ့စည္းစီမံေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈ အားနည္းတဲ့ အျပင္ဆြဲ တစ္ေယာက္ဆိုတာ သိထားၾကတာဟာ အေထာက္အကူ ျဖစ္ပါ့မလား။ အေထာက္အကူမျဖစ္ဘဲလည္း ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အနည္းဆံုးေတာ့ ဒီသတင္းေထာက္ဟာ သူ ့ကို အတြင္းဆြဲတစ္ေယာက္လို ့ မထင္မိေစဖို ့ ေနာင္ဆို ဧည့္သည္လာတာနဲ ့ ငရုပ္ဆီဘူးကို ၀ွက္ထားသင့္တယ္ဆိုတာ သိသြားရပါျပီ။

( Jennie Yabroff ရဲ ့ You are what you keep ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုထားတာပါ။ Terms ေတြကို ဘာသာျပန္ရတာ သိပ္အားမရလွလို ့ definitions ေလးေတြရွာျပီး ထည့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ )

Personality : A set of qualities that make a person (or thing) distinct from another.

Extraversion : the act, state, or habit of being predominantly concerned with and obtaining

gratification from what is outside the self

Introversion : the state of or tendency toward being wholly or predominantly concerned

with and interested in one's own mental life

Neuroticism : A mental or personality disturbance not attributable to any known neurological

or organic dysfunction

Read More...

Collapse...

Time for Bed!

ႏွစ္ႏွစ္ျခိဳက္ျခိဳက္ျပည့္ျပည့္၀၀ အိပ္ေမာက်ႏိုင္ၾကပါေစ။

( ျပည္ပေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာေတြအေနနဲ ့ Sleeping disorders ေတြကို ကိုယ္တိုင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မိတ္ေဆြထဲမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၾကံဳဖူးၾကမွာပါ။ ဒီပို့စ္ေလးကေတာ့ Newsweek ရဲ ့ Time for bed ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ေပးလိုက္တာပါ။ ဒီရက္ပိုင္း ကိုယ္တိုင္ပို ့စ္ေရးဖို ့ သိပ္စိတ္မပါလို ့ စာလိုက္ဖတ္ရင္း သေဘာက်တာနဲ့ ဘာသာျပန္လိုက္တာပါ။ အားလံုး ႏွစ္ႏွစ္ျခိဳက္ျခိဳက္ျပည့္ျပည့္၀၀ အိပ္ေမာက်ႏိုင္ၾကပါေစ။ )

Joel Friedman ေျပာတာကေတာ့ သူ ့မွာ ဆိုးဆိုးရြားရြား ေဟာက္တတ္တဲ့ျပႆနာ ရွိတယ္။ သူ ့သူငယ္ခ်င္းေတြဆိုရင္ ခရီးထြက္တဲ့အခါ သူနဲ ့အခန္းတဲြေနဖို ့အျမဲျငင္းၾကတယ္တဲ့။ သူ ့ရဲ ့ေဟာင္သံေၾကာင့္ မိန္းမခမ်ာလည္း ညညဆို မၾကာခဏႏိုးရပါတယ္တဲ့။ တစ္ရက္မွာ ဒီလိုေဟာက္ေနရင္းကေန အေဟာက္ရပ္သြားတာကို သတိျပဳမိလိုက္တဲ့ မိန္းမလုပ္သူက သူအသက္ရႈပါရပ္ေနတယ္ဆိုတာကို သတိထားမိသြားတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္ပူသြားျပီး ဆရာ၀န္ဆီေခၚသြားျပခဲ့ပါတယ္တဲ့။

ဆရာ၀န္ေကာက္ခ်က္ကေတာ့ အိပ္ေပ်ာ္စဥ္ အသက္ရႈရပ္ျခင္း (Sleep apnea) ပါတဲ့။

ဒါကေတာ့လြန္ခဲ့တဲ့သုံးႏွစ္ေလာက္က အသက္ ၅၃ ႏွစ္အရြယ္ Chicago က copywriter တစ္ေယာက္ရဲ ့ ျဖစ္ရပ္ေလးပါ။ သူကေတာ့ သူဆရာ၀န္မျပခင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဒီေရာဂါေ၀ဒနာကို ခံစားခဲ့တာျဖစ္မယ္လို ့ သံုးသပ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ဟာ ေန ့ဆိုအျမဲပင္ပန္းေနတတ္ျပီး ညဆို ႏွစ္ႏွစ္ျခိဳက္ျခိဳက္ကို အိပ္ေပ်ာ္ေတာ့တာပဲလို ့ဆိုပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္လဲ အျမဲတမ္း ရွစ္နာရီေလာက္ေတာ့ ပံုမွန္အိပ္ေလ့ရွိေတာ့ ဘာလို ့ပင္ပန္းေနတယ္ဆိုတာကို မသိခဲ့ဘူး၊ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေၾကာင့္လို ့ပဲ အျမဲထင္ခဲ့တာပါတဲ့။

တကယ္ေတာ့လည္း ဆီးခ်ိဳေရာဂါဟာ Sleep apnea ကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုပါ။ Sleep apnea ဟာ ညအိပ္စဥ္ ၁၀ စကၠန္ ့၊ ဒါမွမဟုတ္ ဒီထက္ပိုျပီး အသက္ရႈရပ္ရပ္သြားတတ္တဲ့ အေျခအေနတစ္မ်ိဳးပါ။ Freidman ကေတာ့ သူဒီလိုျဖစ္ေနတာကို လံုး၀မသိခဲ့ပါဘူး။ ေယာက္်ားအားလုံးရဲ ့ ၅% နဲ ့အမ်ိဳးသမီးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ Sleep apnea ဟာ အျဖစ္မ်ားတယ္လို ့ေျပာႏိုင္ေပမယ့္ ေ၀ဒနာရွင္အမ်ားစုကေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတိမထားမိၾကပါဘူး။ အသက္ရွဴရပ္ေနေပမယ့္ သူတို ့မႏိုးၾကလို ့ပါ။ ဒါေပမယ့္ ေန ့ဘက္မွာေတာ့ သူတို ့ပင္ပန္းေနၾကပါေလေရာ။ ဒါေၾကာင့္ အိပ္မေပ်ာ္တဲ့ လူ ့အသိုင္းအ၀န္းၾကီး တစ္ေန ့တစ္ျခား မ်ားျပားလာေပမယ့္ ေရာဂါမရွာေဖြႏိုင္တာတို ့၊ ေရာဂါအမည္မွားတပ္တာတို ့ ရွိေနရတာပါ။

သန္းေပါင္း ၅၀-၆၀ ေသာ အေမရိကန္ေတြကေတာ့ Sleeping disorders ေတြထဲကတစ္ခုျဖစ္တဲ့ အိပ္မေပ်ာ္ျခင္းေ၀ဒနာ (insomnia) ကို ႏွစ္စဥ္ခံစားေနရပါတယ္။ University of Toronto က သုေသတနပညာရွင္ေတြကေတာ့ ၂၀၅၀ မွာ ဒီအေရအတြက္ဟာ ႏွစ္ဆတိုးလာမယ္လို ့ ဆိုေနပါတယ္။ ဒီအေရအတြက္ထဲက ၂၈သန္းေလာက္ဟာ insomnia နဲ ့တြဲျပီး ေျခေထာက္အလိုလိုလႈပ္ေနတတ္တဲ့ အာရုံေၾကာဆိုင္ရာ ေ၀ဒနာတစ္ခုျဖစ္တဲ့ Restless legs syndrome ကိုပါခံစားေနရတယ္ (Restless legs syndrome ေၾကာင့္လည္း အအိပ္ပ်က္ေနရတာပါ)။ ၁၂သန္းကေန ၁၅သန္းေလာက္ထိကေတာ့ Sleep apnea နဲ ့ တြဲေနတာပါ။ တစ္သိန္းေလးေသာင္းေသာ ေ၀ဒနာရွင္ေတြကေတာ့ ေန ့ဘက္မွာ ရုတ္တရက္ အိပ္ခ်င္လာတတ္တဲ့ အာရုံေၾကာျပႆနာတစ္ခုျဖစ္တဲ့ Narcolepsy ကိုပါ ခံစားေနရပါတယ္။ တစ္ျခားေသာ Parasomnia disorders ေတြျဖစ္တဲ့ ညအိပ္စဥ္လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း (Sleepwalking)၊ အိပ္မက္ဆိုးမ်ား မက္ျခင္း (Night terrors)၊ အိပ္ေနစဥ္ အစာထစားျခင္း (Sleep-eating syndrome)၊ အိပ္ေနစဥ္ ၀ုန္းဒုိင္းထၾကဲျခင္း (Sleep violence) စတာေတြကို ကိုယ္တိုင္သတိမထားမိဘဲ ခံစားေနၾကရပါတယ္။

“ Sleeping disorders ေတြနဲ ့ ပက္သက္လာရင္ ေလွ်ာ့ေလွ်ာ့ေပါ့ေပါ့ ေကာက္ခ်က္ခ်ေနၾကတာဟာ အဓိကျပႆနာၾကီးတစ္ရပ္ပါပဲ။”

National Center on Sleep Disorders Research ရဲ ့ ဒါရုိက္တာျဖစ္တဲ့ Carl Hunt ရဲ ့မွတ္ခ်က္ပါ။ သူ ့အဆိုအရ ဒီေ၀ဒနာရွင္ေတြရဲ ့ ၆၀-၇၀% ေလာက္ကို ေရာဂါအမည္အမွန္ မတပ္ႏိုင္ခဲ ့ပါတဲ့။ ျပႆနာရဲ ့ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုက လူေတြကိုယ္တိုင္က အိပ္ျခင္းကို အေလးမထားၾကတာပါတဲ့။ Sleep specialists ေတြကေတာ့ ေဆးေလာက အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ ့Sleeping disorders ေတြအေပၚ Awareness နည္းတာကို ေ၀ဖန္ေနၾကပါတယ္။ သူတို ့က ေဆးကုသမႈပါရဂူေတြ အေနနဲ ့Sleeping disorders ေတြအေပၚ Awareness ပိုထားၾကရလိမ့္မယ္လို ့ ဆိုပါတယ္။ The Stanford University Center for Human Sleep Research ရဲ ့ဒါရိုက္တာနဲ ့ တြဲဘက္ပါေမာကၡျဖစ္တဲ့ Carl Hunt က ဒီေ၀ဒနာရွင္ေတြဟာ ဆရာ၀န္ေတြဆီ ေရာက္လာၾကမယ့္ ေရာဂါအမွန္ကို မရွာေဖြႏိုင္ခဲ့ၾကဘူးလို ့ဆိုပါတယ္။

ေ၀ဒနာရွင္ေတြအေနနဲ ့ကလည္း အအိပ္ပ်က္ေနတာကို ေရာဂါတစ္ခုဆိုတာမ်ိဳးအျဖစ္ သေဘာမေပါက္ၾကပါဘူး။ ဒီေတာ့ ဒါကိုေပၚလြင္လာေအာင္ ေမးတဲ့အခါမွာ

“ခင္ဗ်ား ညဘက္အိပ္ဖို ့ၾကိဳးစားတဲ့အခါမွာ အိပ္လို ့မရတာမ်ိဳး၊ အိပ္ဖို ့ခက္ေနတာမ်ိုးရွိလား..

ေန ့ဘက္မွာေကာ ႏိုးႏိုးၾကားၾကားေနႏိုင္ဖို ့ ေတာ္ေတာ္ၾကိဳးစားေနရလား..

လိုအပ္သေလာက္အိပ္ေနလ်က္နဲ ့ ေန ့တိုင္းေန ့တိုင္း ပင္ပန္းေနတာမ်ိဳးရွိလား..” စသျဖင့္ ေမးယူႏိုင္ပါတယ္။ ခက္တာက တစ္ခ်ိဳ ့ေသာ ျဖစ္ရပ္ေတြမွာ လူနာကိုယ္တိုင္က သူတို ့လံုလံုေလာက္ေလာက္ မအိပ္ဘူးဆိုတာကို သေဘာမေပါက္ႏိုင္ၾကဘူး။ အေရးၾကီးတာေတြေပၚေနရင္ လိုအပ္ခ်က္အရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္တိုင္ေရြးခ်ယ္မႈအရေသာ္လည္းေကာင္း အိပ္ခ်ိန္ေတြကို အရင္ေမာင္းထုတ္ပစ္လိုက္ၾကတာပဲ လို ့ ေဒါက္တာဟန္ ့ထ္က ဆက္ေျပာပါတယ္။ လူနာေတြက “ေသခ်ာတာေပါ့၊ ကြ်န္ေတာ္ ပင္ပန္းေနတတ္တယ္၊ အိပ္ေရး၀၀ မအိပ္ရဘူးဆိုတာလဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ ဘ၀ပဲေလ” လို ့ေျပာေလ့ရွိပါတယ္တဲ့။

Sleep Disorder Center of St.Boniface Hospital ရဲ ့ဒါရုိက္တာျဖစ္ျပီး Principles and Practice of Sleep Medicine ရဲ ့coauthor တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Dr. Meir Kryger ကလည္း မၾကာခင္က လူနာတစ္ေယာက္ကို ေတြ ့ခဲ့ရတယ္တဲ့။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာမွာ ပ်မ္းမွ်အိပ္ခ်ိန္ တစ္ညကို ၅ နာရီေတာင္မရွိဘူး။ အႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ သူနာျပဳလုပ္လာတဲ့ ဒီအမ်ိဳးသမီးဟာ သူနဲ ့ေတြ ့တဲ့အခ်ိန္မွာ လူနာေတြအနားမွာ ႏုိးႏိုးၾကားၾကားမေနႏိုင္ေတာ့တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါျပီ။ ဒီအမ်ိဳးသမီးအေနနဲ ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေလးငါးနာရီစီေလာက္ပဲ အိပ္ျပီး ေနာက္ေန ့မွာ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ျဖစ္ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးကို ဆိုးရြားသထက္ ဆိုးရြားစြာ ခံစားလာရေသာ္လည္း ဆရာ၀န္ကို မျပဘဲေနလာတာ သူေတာ္ေတာ္အံၾသရတယ္လို ့ ဆိုပါတယ္။

သုေသတနပညာရွင္မ်ားအဆိုအရ အရြယ္ေရာက္ျပီးသူတိုင္းဟာ တစ္ညကို အနည္းဆံုး (၇) နာရီကေန (၈) နာရီေတာ့ အိပ္သင့္တယ္လို ့ ဆိုပါတယ္။ ကေလးေတြမွာ ပိုေတာင္လိုအပ္ပါတယ္။ 2002 poll by the National Sleep Foundation ကေတာ့ အေမရိကန္ အရြယ္ေရာက္ျပီးသူေတြရဲ ့ (၇၀%) ရဲ ့ညအိပ္ခ်ိန္ ဟာ (၈) နာရီေအာက္ နည္းျပီး (၄၀%) က (၇) နာရီေအာက္နည္းတယ္ ဆိုတာ ေတြ ့ရွိခဲ့ရပါတယ္။ Responders ေတြရဲ ့သံုးပုံတစ္ပံုမွာ ရဲ ့လကၡဏာေတြကို ေတြ ့ရတယ္လို ့ဆိုပါတယ္။ National Center on Sleep Disorders Research ကလည္း ယူအက္စ္မွာ လူဦးေရသန္းေပါင္း (၇၀) ေလာက္ဟာ Sleep problems ေတြကိုခံစားေနရျပီး သန္းေပါင္း (၃၀) ေလာက္ကေတာ့ ညအိပ္ခ်ိန္မလံုေလာက္မႈေၾကာင့္ ေန ့ဘက္အလြန္အမင္းအိပ္ခ်င္မႈေတြကို ခံစားေနရတယ္လို ့ ဆိုပါတယ္။

ေဒါက္တာဟန္ ့ထ္နဲ ့ သုေတသနပညာရွင္ေတြကေတာ့ ေန ့ညမေရြး အြန္လိုင္းမွာ ေစ်း၀ယ္ႏိုင္၊ ေထြရာေလးပါးေလွ်ာက္ၾကည့္ႏိုင္၊ ေမးလ္ေတြပို ့ႏိုင္ေအာင္ ဖန္းတီးေပးထားတဲ့ အင္တာနက္ဟာလည္း ဒါေတြရဲ ့ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုလို ့ ဆိုပါတယ္။ New York University က Medical director တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Dr. David M. Rapoport ကလည္း ကြ်န္ေတာ္တို ့ဟာ အိပ္ေရးအင္မတန္ပ်က္တဲ့ လူ ့အသိုင္းအ၀ိုင္းတစ္ခု ျဖစ္လာျပီ လို ့ဆိုပါတယ္။

ဒါဟာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းကိစၥ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ လူထုက်န္းမာေရးကိစၥတစ္ခု ျဖစ္လာပါျပီ။ Columbia University’s Mailman School of Public Health and Obesity Research Center က သုေတသနပညာရွင္ေတြကလည္း အအိပ္နည္းေလ၊ ၀လာႏိုင္ေလလို ့ ဆိုပါတယ္။ အသက္ (၃၂)ႏွင့္ (၅၉)ၾကားပုဂၢိဳလ္မ်ားကို သုေသတနျပဳရာမွာ တစ္ညကို (၄)ေအာက္ နည္းျပီး အိပ္တဲ့သူေတြဟာ တစ္ည (၇-၉) နာရီေလာက္ အိပ္တဲ့သူေတြထက္ (၇၅%) ပို၀ႏိုင္တယ္ဆိုတာ ေတြ ့ရွိခဲ့ပါတယ္။ အိပ္ခ်ိန္နည္းတာဟာ အစာစားလိုမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးတဲ့ ေဟာ္မုန္းေတြကို ေလ်ာ့ထြက္ေစတယ္လို ့ ယံုၾကည္လာၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အအိပ္ပ်က္သူေတြဟာ တစ္ေန ့ကို ကယ္လိုရီ ၁၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ စားလာၾကတယ္။ အအိပ္နည္းျခင္းဟာ ေသြးထဲက သၾကားဓါတ္ကို ထိန္းညိွေပးတဲ့ အင္ဆူလင္ကိုပါ အထြက္နည္းေစတယ္လို ့ဆိုပါတယ္။

အအိပ္ပ်က္လာတာကို က်န္းမာေရးခ်ိဳ ့ယြင္းမႈတစ္ခုအေနနဲ ့ အသိစိတ္နည္းေနေသးတယ္လို ့ University of Illinois Medical Center in Chicago ရဲ ့Medical Director တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Dr. James Herdegen က ဆိုပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္ေလာက္ကဆိုရင္ အိပ္တဲ့အေၾကာင္းကို ဘယ္သူမွေျပာမေနၾကဘူး၊ ဒါဟာ အခုမွ ဖံြ ့ျဖိဳးလာတဲ့ နယ္ပယ္တစ္ခုပါ လို ့လဲ ဆိုပါတယ္။

ညအထိ အိမ္အျပင္မွာ ေနၾကရသူေတြအေနနဲ ့ အိပ္ေရးပ်က္ျခင္းဟာ ေနာက္ေန ့လုပ္ငန္းေတြမွာ အာရုံစူးစိုက္ႏိုင္စြမ္း၊ လုပ္ကုိင္ႏိုင္စြမ္းေတြ က်ဆင္းေစတာ သိရပါမယ္။ အိပ္ေရးပ်က္ျခင္းေၾကာင့္ မွတ္ဥာဏ္ေတြ၊ စိတ္အာရုံတည္ျငိမ္မႈေတြ၊ သင္ယူမႈေတြ၊ ကိုယ္ခံစြမ္းအားေတြပါ ထိခိုက္ေစတယ္လို ့ သုေတသနေတြက ေဖာ္ထုတ္ထားပါတယ္။ ေသြးတိုး၊ ႏွလံုး၊ ဆီးခ်ိဳ၊ စိတ္က်ေရာဂါေတြနဲ ့လည္း ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ေဒါက္တာဟန့္ထ္က ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္အိပ္ေပ်ာ္တဲ့ ညတစ္ညဟာ ဘာနဲ ့မွ အစားမထိုးႏိုင္ဘူး၊ အိပ္ျခင္းဟာ တို ့တို ့လိုပဲ အေထြေထြက်န္းမာေရးအတြက္ အေရးၾကီးတယ္လို ့ ဆိုပါတယ္။

အအိပ္ပ်က္ျခင္းရဲ ့တစ္ျခားေသာ အႏၱရာယ္ေတြလဲ ရွိပါေသးတယ္။ တစ္ႏွစ္မွာ ယာဥ္တိုက္မႈေပါင္း တစ္သိန္းခန္ ့ဟာ အအိပ္ပ်က္ျပႆနာနဲ ့ ပက္သက္ေနပါတယ္။ Sleep-related problems ေတြ (ေဆးကုသမႈနဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအပါအ၀င္) အတြက္ အစိုးရဟာ ေဒၚလာ (၁၆) ဘီလီယံေလာက္ ကုန္က်ေနရသလို ျပည္သူဘက္ကလည္း ေဒၚလာ (၈၄) သန္းေလာက္ ႏွစ္စဥ္သံုးစြဲေနရတယ္လို ့သုေသတနတစ္ခုက ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ေန ့တစ္ျခား၀လာ၊ အသက္ၾကီးလာတဲ့ လူထုအတြက္ေတာ့ Sleeping disorders ေတြကိုၾကံဳေနရဆဲပါ။

ေဒါက္တာဟန့္ထ္ကေတာ့ ပိုမိုအေလးထားမႈ၊ ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ကုသမႈနည္းလမ္းေတြနဲ့ ေက်ာ္လႊားႏိုင္မယ္လို ့ ယံုၾကည္ေနပါတယ္။ ေ၀ဒနာရွင္ေတြအတြက္ သတင္းေကာင္းကေတာ့ ထိေရာက္တဲ့ ကုထံုးေတြေပၚထြက္ေနျပီ ဆိုတာပါပဲ။ Sonata, Ambien အစရွိတဲ့ ေရတိုသံုးအိပ္ေဆးေတြဟာ ယခင္ေဆးမ်ားလို addictive မျဖစ္ဘဲ side effects ေတြလဲ နည္းလာပါတယ္။ ေရရွည္ကုသမႈေတြအတြက္လည္း Lunesta ဆိုတဲ့ေဆးတစ္မ်ိဳးကို FDA က မၾကာေသးခင္က အသိအမွတ္ျပဳေပးလိုက္ပါျပီ။ စမ္းသပ္ဆဲေဆး၀ါးေတြလည္း အမ်ားၾကီးပါ။ Sanofi-Aventis , Merck, Pfizer စတဲ့ကုမၼဏီေတြက ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ ေဆးအတြက္စမ္းသပ္ေနပါတယ္။ ေဆး၀ါးကုထံုးေတြသာ မကပါဘူး။ Bilevel Positive Air Pressure (Bi-PAP), Continuous Positive Air Pressure (CPAP) စတဲ့ စက္ေတြနဲ ့ကိုကုသပါတယ္။ ပိုမိုအေျခအေနဆိုးတဲ့ မ်ိဳးဆိုရင္ ခြဲစိတ္မႈေတာင္ လုပ္ရတယ္။ CPAP ေၾကာင့္ ကနဦးမွာ ေဖၚျပခဲ့တဲ့ Friedman ကို ၾကီးမားျမန္ဆန္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈၾကီး ျဖစ္ေစခဲ့တာေပါ့။ သူဘ၀ေျပာင္းလဲသြားရပါတယ္လို့ သူကေျပာပါတယ္။ ခရီးသြားရင္ေတာင္ ဒီစက္မပါဘဲ သူမအိပ္ေတာ့ဘူး လို ့ေျပာပါတယ္။ သူ ့ေသြးထဲက သၾကားဓါတ္ကိုလည္း ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျပီလို ့ ဆိုပါတယ္။

နာတာရွည္ အိပ္မေပ်ာ္ျခင္း အတြက္ ဆိုတဲ့ လူနာရဲ ့အိပ္ျခင္းနဲ့ပတ္သက္တဲ့ အေတြးေတြ၊ အျပဳအမူေတြကို ေျပာင္းလဲေပးတဲ့ Cognitive Behavior Therapy (CBT) နည္းလမ္းကို သံုးလာၾကပါတယ္။ ဟားဘတ္က ဦးေဆာင္တဲ့ ေလ့လာမႈတစ္ခုကလည္း CBT ဟာ Sleeping pills ေတြထက္ လူနာမ်ားကို သိသိသာသာ ရလဒ္ေကာင္းမ်ားေပးေၾကာင္း ေကာက္ခ်က္ခ်ထားပါတယ္။

သာမာန္ အိပ္မေပ်ာ္သူေတြအတြက္ေတာ့ အိပ္ရာပံုမွန္၀င္ျခင္း၊ အိပ္ရာမ၀င္ခင္ တရားထိုင္ျခင္း၊ ေရေႏြးပူစိမ္ျခင္း၊ ညပိုင္းမွာ ေလ့က်င့္ခန္းေတြ၊ ျပင္းထန္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းစတဲ့ အေလ့အက်င့္ေကာင္းေလးေတြကေန သိသိသာသာ အက်ိဳးရွိႏိုင္ပါတယ္။ အေရးၾကီးဆံုးက အိပ္ျခင္းကို ပထမဦးစားေပးၾကဖို ့ပါပဲ။

Read More...

Collapse...

Medical Jokes (2)

Medical Record Blunders

လူနာတစ္ေယာက္ ေဆးရုံလာျပျပီဆိုတာနဲ ့ အမည္၊ အသက္က အစျပဳျပီး မွတ္တမ္းမ်ိဳးစံုကို မွတ္တမ္းတင္ထားရေတာ့တာပါပဲ.. လူနာအေျခအေနအေပၚ မူတည္ျပီး အေရးေပၚကုသမႈေတြ၊ လိုအပ္တဲ့ ကုသမႈကိုလည္း တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ေဆာင္ရြက္ရပါတယ္.. လူနာရဲ ့ ေရာဂါမွန္ကို ေစာေစာစီးစီး အေျဖရွာႏိုင္ေရးနဲ ့ ထိထိမိမိကုသႏိုင္ေရးေတြမွာ ပထမဆံုးၾကည့္ရႈကုသတဲ့ ဆရာ၀န္ရဲ ့ တိက်မႈ၊ စနစ္က်မႈ၊ ေတြးေခၚသံုးသပ္ႏိုင္မႈ၊ ကြ်မ္းက်င္မႈေတြဟာ အင္မတန္အေရးၾကီးပါတယ္.. ပထမဆရာ၀န္ရဲ ့ အမွားေတြေၾကာင့္ မျဖစ္သင့္တာေတြျဖစ္သြားတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြ မနည္းပါဘူး.. ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ဟာ လူနာတစ္ေယာက္ကိုေတြ ့ျပီဆိုတာနဲ ့ သူ ့ရဲ ့ခံစားရတဲ့ ေ၀ဒနာအေပၚမူတည္ျပီး ေသေသခ်ာခ်ာ စစ္စစ္ေပါက္ေပါက္ ေမးရေလ့ရွိပါတယ္.. စမ္းသပ္ရာမွာလည္း Head to toe စနစ္တက်စမ္းသပ္ရပါတယ္.. ေတြ ့ရွိခ်က္ေတြကို တိတိက်က်မွတ္တမ္းေရးရပါတယ္.. ေရးသားခ်က္တိုင္းမွာလည္း ဘာေၾကာင့္ေရးရတယ္၊မွတ္သားရတယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ရွိေနရပါတယ္.. (မလိုအပ္တာေတြကိုထည့္မေရးမိဖို ့လိုပါတယ္).. ဒီမွတ္တမ္းေတြဟာ ဆရာ၀န္ရဲ ့တိက်မႈ၊ စနစ္က်မႈ၊ ေတြးေခၚသံုးသပ္ႏိုင္မႈ၊ ကြ်မ္းက်င္မႈေတြကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနတယ္လို ့ ဆိုႏိုင္ပါတယ္.. အထူးသျဖင့္ ဖြံ ့ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီအခ်က္အလက္ေတြဟာ ပိုအေရးၾကီးပါတယ္.. ပထမဆရာ၀န္နဲ ့ အထူးကုဆရာ၀န္အၾကား ဆက္သြယ္မႈဟာ ဒီအခ်က္အလက္ေတြပဲရွိေတာ့လို ့ပါ..

ဒုတိယဆရာ၀န္ရဲ ့ေစ့စပ္မႈအေပၚ မူတည္ျပီး စမ္းသပ္မႈေတြကို အေသးစိတ္ျပန္လုပ္မွာျဖစ္ေပမယ့္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အခ်က္အလက္ေတြကေတာ့ ပထမဆရာ၀န္ရဲ ့ေတြ ့ရွိခ်က္ေတြအတိုင္း လက္ခံလိုက္ၾကတာပါ.. ဆိုလိုတာကေတာ့ အေရးၾကီးတယ္ဆိုတာပါ.. အခုပို ့စ္ကေတာ့ Medical Joke Websites ေတြထဲက ေကာင္းႏိုးရာရာေလးေတြပါ.. ေဆးမွတ္တမ္းေတြေရးၾကတဲ့အခါမွာ ေတြ ့ရတဲ့ Language အလြဲ၊ Idea အလြဲေလးေတြေပါ့.. ကြ်န္ေတာ္တို ့ႏိုင္ငံမွာလည္း English လိုပဲ မွတ္တမ္းေတြေရးတဲ့အတြက္ ဒီအလြဲေလးေတြကို ၾကံဳရေလ့ရွိပါတယ္.. ကိုယ္ေတြ ့အလြဲေလးေတြကေတာ့ ေနာက္မွေပါ့ဗ်ာ.. အလြဲေလးေတြဆိုေပမယ့္ အလြဲၾကီးေတြျဖစ္သြားႏိုင္တဲ့အတြက္ ဆရာ၀န္တိုင္းကေတာ့ ဒီအမွားေတြကို ရႈံ ့ခ်ေလ့ရွိၾကပါတယ္.. ေခါင္းစဥ္က blunders ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကိုၾကည့္ျပီး ခန္ ့မွန္းႏိုင္မွာပါ.. အားလံုးေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ပါေစ..

She stated that she had been constipated for most of her life until 1989 when she got a divorce.

လူနာ၀မ္းခ်ဳပ္တာဟာ ကြဲသြားတဲ့ အိမ္ေထာင္ေၾကာင့္လို ့ ေကာက္ခ်က္ခ်ရမလိုလို.. (လူနာေျပာသမွ်လိုက္ေရးမိတဲ့ အလြဲပါ)

The patient was in his usual state of good health until his airplane ran out of gas and crashed.

ဒါေတာ့သူေျပာမွလား.. (ေလယာဥ္မပ်က္က်ခင္အထိ ဘာေရာဂါမွ မျဖစ္ဖူးတာကိုေျပာခ်င္တာပါ)

The lab test indicated abnormal lover function.

ဘယ္လိုမ်ားစမ္းလိုက္ပါလိမ့္.. (အသည္း liver ကို ေျပာခ်င္တာပါ)

The baby was delivered, the cord clamped and cut, and handed to the pediatrician, who breathed and cried immediately.

ကေလးက ကေလးအထူးကုၾကီးကို ဘာသြားလုပ္လုိက္ပါလိမ့္… (ကေလးခ်က္ခ်င္း ငိုတယ္၊ အသက္ရႈတယ္ဆိုတာေျပာခ်င္တာပါ)

Exam of genitalia reveals that he is circus sized.

နည္းနည္းေနာေနာ မဟုတ္ပါလား.. ( circumsized ကိုေျပာခ်င္တာပါ)

Bleeding started in the rectal area and continued all the way to Los Angeles.

ေရကာတာက်ိဳးသလိုမ်ားလား… (ေသြးထြက္တာက နည္းနည္း၊ နည္းနည္းစိမ့္ထြက္ေနျပီး လမ္းတေလွ်ာက္လံုးထြက္လာတာကို ေျပာခ်င္တာပါ)

She is numb from her toes down.

ေျခေခ်ာင္းရဲ ့ေအာက္မွာ ဘာမ်ားရွိေသးပါလိမ့္.. ( ၀ါက်အလြဲပါ)

The patient suffers from occasional, constant, infrequent headaches.

ဘယ္လိုနားလည္ရမွာလဲ... ( nonsense ေရးထားတာေပၚလြင္ေနပါတယ္)

By the time he was admitted, his rapid heart had stopped, and he was feeling better.

ႏွလံုးခုန္ရပ္ျပီး ေကာင္းသြားတယ္ ဆိုပါလား.. (ႏွလုံးခုန္ျမန္ေနတာ ရပ္သြားတယ္လို ့ေျပာခ်င္ပံုပါ)

Patient has chest pain if she lies on her left side for over a year.

တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္လွဲေနမွေတာ့ မနာဘဲေနမလား.. (ဘယ္ဘက္ကိုလွဲတိုင္းနာေနတာ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ရွိျပီလို ့ေျပာခ်င္တာပါ)

On the second day the knee was better and on the third day it had completely disappeared.

တတိယေန ့မွာ ေျခေထာက္ျဖတ္လိုက္ရတာလား.. (နာေနတာေပ်ာက္သြားတာကို ေျပာခ်င္ပံုပါ)

The patient has depressed ever since she began seeing me in 1983.

ေၾသာ္..လက္စသတ္ေတာ့ သူက တရားခံကိုး.. ( အသုံးအႏႈန္းအလြဲပါ)

Patient has left his white blood cells at another hospital.

ေသြးျဖဴဥေတြ ဘယ္လိုမ်ားက်န္ခဲ့ပါလိမ့္… (ေသြးအေျဖေတြက်န္ခဲ့တာ ျဖစ္မွာပါ)

The patient’s past medical history has been remarkably insignificant, with only a forty-pound weight gain in the past three days.

ေပါင္ေလးဆယ္ သုံးရက္အတြင္းတိုးလာတာကို remarkably insignificant ဆိုေတာ့လည္း.. (ေရးရုိးေရးစဥ္ ေရးသားမႈေတြရဲ ့လႊမ္းမိုးမႈေၾကာင့္ပါ)

Read More...

Collapse...

Medical Jokes (1)

ေပါ့ေပါ့ပါးပါးေလး ျဖစ္သြားေစမယ့္ ဟာသေလးေတြပါ.. ဘာသာျပန္ၾကည့္ပါေသးတယ္.. ေပါ့ရႊတ္ရႊတ္ျဖစ္သြားလို ့ ဒီအတိုင္းပဲ တင္ေပးလိုက္တာပါ့.. Medical Joke websites ေတြကပါ..

အ၀တ္အစားဆိုတာ ေၾကမြေနရင္ မီးပူတိုက္ရမွာေပါ့..

An old woman went to visit her daughter and she found her naked, waiting for her husband. The mother asks the daughter: "What are you doing naked?" The daughter responds: "This is the dress of love." When the mother returns home, she strips naked and waits for her husband. When her husband arrives, he asks her: "What are you doing naked, woman?" She responds: "This is the dress of love." And he said to her, "Well, go iron it first."

အတိုေကာက္အေရးေကာင္းပံုမ်ား..
A woman in Arkansas brought her baby in to see the doctor, and he determined right away the baby had an ear ache.

He wrote a prescription for ear drops. In the directions he wrote, "Put two drops in right ear every four hours" and he abbreviated "right" as an R with a circle around it.

Several days passed, and the woman returned with her baby, complaining that the baby still had an earache, and his little behind was getting really greasy with all those drops of oil.

The doctor looked at the bottle of ear drops and sure enough, the pharmacist had typed the following instructions on the label: "Put two drops in R ear every four hours."

ေၾသာ္.. လက္စသတ္ေတာ့ သူနာေနတာ လက္ကိုး..

A man goes to the doctor and says to the doctor:
"It hurts when I press here" (pressing his side)
"And when I press here" (pressing the other side)
"And here" (his leg)
"And here, here and here" (his other leg, and both arms)

So the doctor examined him all over and finally discovered what was wrong... "You've got a broken finger!

ဆံုးရႈံးလိုက္ပံုမ်ား..

A streetwalker was visiting her doctor for a regular check-up. "Any
specific problems you should tell me about?" the doctor asked.

"Well, I have noticed lately that if I get even the tiniest cut, it seems
to bleed for hours," she replied. "Do you think I might be a
hemophiliac?"

"Well," the doctor answered, "hemophilia is a genetic disorder and it is
more often found in men, but it is possible for a woman to be a
hemophiliac. Tell me, how much do you lose when you have your
period?" the doctor inquired.

After calculating for a moment the hooker replied, "Oh, about seven or
eight hundred dollars, I guess."

Read More...

Collapse...

Is Executive Function the New IQ?

Why the ability to resist distraction, a skill scientists call "executive function," may be more important to academic success than traditional measures of intelligence.

Wray Herbert

Editor-in-chief of Psychology Today
Newsweek Web Exclusive

အေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ ့ဖူးၾကမွာပါ။ စာသင္ခံုကိုျမဲေအာင္မထိုင္ႏိုင္၊ကိုယ့္အလွည့္မဟုတ္ဘဲ ၀င္၀င္ေျပာတတ္တဲ့၊ အျမဲဂနာမျငိမ္ျဖစ္ေနတတ္တဲ့ ကေလးတစ္ေယာက္တစ္ေလကိုေပါ့။ သူတို ့ရဲ ့ ေက်ာပိုးအိတ္ေတြမွာေတာ့ ေက်ာင္းကစာရြက္စာတမ္းေတြကို လံုးေထြးထည့္ထားေလ့ရွိျပီးေတာ့ အိမ္စာဘာေပးလိုက္လဲဆိုတာ တစ္ျခားကေလးေတြကို ျပန္ျပန္ေမးရေလ့ရွိတဲ့ ကေလးမ်ိဳးေတြေပါ့။ ဒီကေလးတိုင္းဟာ ကေလးဆိုးေတြ မဟုတ္ၾကေပမယ့္ သူတို ့ဟာ မိမိကိုယ္ကိုထိန္းေက်ာင္းႏိုင္မွဳ၊ လွ်ပ္တျပက္ခံစားမွဳေတြကို ထိန္းခ်ဴပ္္ႏိုင္မွဳ၊ မိမိအလုပ္အေပၚ အာရုံစိုက္ႏိုင္မွဳ အားနည္းၾကပံုပါပဲ။ ဒီေတာ့ ဒီလိုကေလးအမ်ားစုဟာ ေက်ာင္းသားဆိုးေလးေတြ ျဖစ္လာၾကတာမဆန္းပါဘူး။

ဒီကေလးမ်ိဳးေတြဟာ စာသင္ႏွစ္ေတြတစ္ေလွ်ာက္ ေခါင္းစဥ္အမ်ိဳးမ်ိဳးအတပ္ခံရေတာ့တာပါပဲ။

ပုန္ကန္တတ္သူ၊ အျပဳအမူ မူမမွန္သူ၊ ညံ့ဖ်င္းသူ စသျဖင့္ေပါ့။ စိတ္ပညာနဲ ့ ဦးေႏွာက္ပုိင္းဆိုင္ရာ ပညာရပ္ေတြမွာ ေနာက္ဆံုးေတြ ့ရွိခ်က္ေတြကေတာ့ ကေလးတစ္ေယာက္ရဲ ့ အာရုံစူးစိုက္ႏိုင္စြမ္းနဲ ့ ပတ္၀န္းက်င္ ဆြဲေဆာင္မွဳေတြကို တြန္းလွန္ႏိုင္စြမ္းေတြဟာ မူၾကိဳေက်ာင္းမွစျပီး ပညာသင္ၾကားမွဳ တစ္ေလွ်ာက္မွာ အေရးပါတဲ့ သင္ယူမွတ္မိႏိုင္စြမ္းရဲ ့အေျခခံ (Fundamental cognitive skills) ေတြပဲလို ့ ဆိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီစြမ္းရည္ေတြဟာ ကေလးတစ္ေယာက္ရဲ ့ ေက်ာင္းတြင္းစြမ္းေဆာင္မွဳကို တိုင္းတာခန္ ့မွန္းရာမွာ သမားရုိးက်အိုင္က်ဴ (Traditional IQ) ထက္ ပိုျပီးအေရးၾကီးပါတယ္။

ပညာရပ္ဆိုင္ရာေ၀ါဟာရအရေတာ့ ဒီစြမ္းရည္ေတြကို Executive function (EF) လို ့ေခၚပါတယ္။ ေက်ာင္းသားရဲ ့ အရည္အခ်င္းကို ဆန္းစစ္ရာမွာ သမားရုိးက်နည္းလမ္းေတြကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း အစားထိုးလာႏိုင္မယ့္ အယူအဆတစ္ရပ္ပါ။ အီးအက္ဖ္ (EF) ဟာ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း၊ အာရုံစူးစိုက္ႏိုင္စြမ္းေတြတင္ မကပါဘူး။ လိုအပ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို မွတ္မိႏိုင္စြမ္း (Working memory) နဲ ့ လက္ေတြ ့က်က် ေတြးေခၚႏိုင္စြမ္းေတြ (Mental flexibility) ပါ အက်ံဳး၀င္ေနပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးသုေသတနတစ္ခုကေတာ့ သဒၵါ၊ သခ်ာၤ စတဲ့အေျခခံဘာသာရပ္ေတြမွာ အီးအက္ဖ္ဟာ အိုင္က်ဴထက္ ပိုျပီး အေရးပါတာ ေတြ ့လာပါတယ္။ ၾကြက္သားလွဳပ္ရွားရတဲ့ ပံုမွန္ေလ့က်င့္ခန္းေတြကေန အီးအက္ဖ္စြမ္းရည္ေတြကို တိုးပြားလာေစတယ္လို ့လည္း ဆိုပါတယ္။

ျဗိတိန္ကိုလံဘီယာတကၠသိုလ္မွ စိတၱေဗဒပညာရွင္ အက္ဒီလ္ဒိုင္းမန္းကေတာ့ စာသင္ခန္းထဲမွာ ဒီအီးအက္ဖ္အယူအဆကို စမ္းသပ္ၾကည့္ရာမွာ ေဆြးေႏြးစရာရလဒ္ေတြ ရလာခဲ့ပါတယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့သုေတသနတစ္ခုမွာ ဒိုင္းမန္းဟာ အေမရိကန္အေရွ ့ေျမာက္ဘက္က ခရုိင္ေက်ာင္းတစ္ခုမွာ မူၾကိဳကေလးေတြနဲ ့ စတင္စမ္းသပ္သုေတသန ျပဳပါတယ္။ တစ္၀က္တိတိေသာ အတန္းေတြကို သမားရိုးက်သင္ရိုးနဲ ့ သင္ျပီးေတာ့ တစ္၀က္ကိုေတာ့ အာရုံစူးစိုက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္းျဖစ္တဲ့ အီးအက္ဖ္ကို လႈံ ့ ေဆာ္မယ့္ သီးသန္ ့ဒီဇိုင္းထုတ္ထားတဲ့ သင္ရိုးနဲ ့ပါ။

အီးအက္ဖ္သင္ရိုးမွာ သင္ခန္းစာပံုစံအမ်ိဳးမိ်ဳးပါပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ အျမည္းအေနနဲ ့ တစ္ခ်ိဳ ့ သင္ခန္းစာေလးေတြေပါ့။ စာသင္ခန္းကို ျငိမ္ေအာင္ထားမယ့္အစား ကေလးေတြကို ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ စကားေျပာေနေလ့ရွိေအာင္ သင္ေပး၊ အားေပးထားတယ္။ ေလ့က်င့္ခ်င္းတစ္ခုမွာေတာ့ ဆရာမက စက္၀ိုင္းပံုေလးကို ေျမွာက္လိုက္ရင္ ကေလးေတြက လက္ခုပ္တီးၾကရတယ္။ ၾတိဂံဆိုရင္ ခုန္ၾကရတယ္။ ဒီလိုနည္းနဲ ့ကေလးေတြဟာ ဆရာမကို ၾကည့္ရင္း စိတ္ထဲက (ကဲ..အခုလက္ခုပ္တီးမယ္..အခုခုန္မယ္.. စသျဖင့္ ) ဂီယာေတြ လိုက္ခ်ိန္းေနၾကရတယ္။ ႏႈတ္ကလဲ လုိက္ရြတ္ေနၾကတယ္။ လႈပ္ရွားမႈအသစ္တစ္ခုအတြက္ ပထမတစ္ခုကို ခ်ိဳးႏွိမ္ရတယ္။ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းႏႈတ္က ရြတ္ေနစရာမလိုေတာ့ဘဲ စိတ္ထဲမွပင္ ထိန္းခ်ဳပ္လႈပ္ရွားလာႏိုင္တယ္။

ေနာက္သင္ခန္းစာတစ္ခုကေတာ့ ကေလးေတြကို တစ္ေယာက္တစ္လွည့္ ပံုေျပာခိုင္းတာပါ။ ကေလးဟာ ကေလးပဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သူတို ့အခ်င္းခ်င္းထဲမွာ သူတို ့ဟာ ပံုေျပာသူပဲ ျဖစ္ခ်င္ၾကပါတယ္။ ဘယ္သူမွထိုင္ျပီး နားေထာင္ေနရုံ မေနခ်င္ၾကပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ တစ္ၾကိမ္မွာ တစ္ေယာက္ပဲ ပံုေျပာႏိုင္မွာျဖစ္လို ့ ေနာက္ေျပာရမယ့္ သူေတြက နားရြက္ပံုေလးကို ကုိင္ရင္း သူတို ့ဟာ ကိုယ္ေျပာဖို ့ အလွည့္ကို ေစာင့္ရင္း နားေထာင္ေနရတာပါလား ဆိုတာကို သေဘာေပါက္ေစတယ္။ ဒီလိုနည္းနဲ ့သူတို ့ ဟာ ကေလးသဘာ၀စိတ္ရင္းျဖစ္တဲ့ အလွည့္မေရာက္ေသးဘဲ ေျပာခ်င္စိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ၾကတယ္။ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း နားရြက္ပံုကို ျပေနစရာမလိုေတာ့ဘဲ သူတို ့ကိုယ္တိုင္ သေဘာေပါက္လာၾကတယ္။

သရုပ္ေဆာင္ကစားနည္းေလးေတြကလည္း ကေလးေတြရဲ အာရုံစူးစိုက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္းအီးအက္ဖ္ တိုးတက္ဖို ့ တစ္ေထာင့္တစ္ေနရာကေန ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ၄၊၅ ႏွစ္အရြယ္ေလာက္ပဲ ရွိၾကေသးတဲ့ မူၾကိဳကေလးေတြဟာ သူတို ့ကစားမယ့္ ဇာတ္လမ္းကို သူတို ့ကိုယ္တိုင္ ဖန္တီးၾကတာပါ။ ကဲ..ကစားၾကမယ္..မင္းကငါ့မာမီလုပ္.. ငါကမင္းရဲ ့ကေလးေပါ့.. ငါကဖ်ားမယ္.. မင္းကအေမဆိုေတာ့ ငါ့ကိုဆရာ၀န္ဆီ ေခၚသြား.. စသျဖင့္ စီမံျပီး သူတို ့ကစားၾကတယ္။ ဒီလိုသရုပ္ေဆာင္ၾကရင္း ၾကံဳလာတဲ့ ျပႆနာေလးေတြကိုလည္း ေျဖရွင္းသြားၾကတယ္။ ဒါမ်ိဳးေလးေတြကို ကစားေစတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဒီကစားနည္းေလးေတြဟာ ကေလးေတြရဲ ့စိတ္ထဲကို လိုက္နာရမယ့္စည္းမ်ဥ္းေလးေတြ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေလးေတြကို သြတ္သြင္းေပးတဲ့အျပင္ မိမိအခန္းက႑အတြက္ စိတ္ႏွစ္ေဆာင္ရြက္တတ္တဲ့ အေလ့အထေတြရရွိဖို ့ပါ။ အေရးၾကီးတာက ဒါမ်ဳိးေလ့က်င့္ခန္းေတြကို သီးသန္ ့သင္ၾကားမႈအေနနဲ ့ မဟုတ္ဘဲ ကေလးေတြရဲ ့တေန ့တာ လုပ္ေဆာင္မႈေတြတိုင္းမွာ ပါ၀င္ေနေအာင္ လုပ္ေပးထားဖို ့ပါပဲ။

ဒါဟာ ရွင္းလင္းလြယ္ကူေအာင္လုပ္ထားတဲ့ သင္ရိုးတစ္ခုျဖစ္ျပီးေတာ့ ကေလးေတြရဲ ့ ဦးေႏွာက္ဖြံျဖိဳးမႈဆိုင္ရာ စနစ္တက် သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအေပၚ အေျခခံထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားလက္ခံဖို ့ ႏွစ္အေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ အခ်ိန္ယူလိုက္ရတယ္။ ဒီသင္ရိုးထဲကေလ့က်င့္ခန္းေတြဟာ သိပ္ျပီးေလးေလးနက္နက္ မရွိလွဘူး.. ကေလးေတြကို ခက္ခဲတဲ့သင္ခန္းစာေတြမသင္ခ်င္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္ေနတယ္..လို ့လဲတခ်ိဳ ့က ယူဆၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒိုင္းမန္းရဲ ့ရလဒ္ေတြကေတာ့ အဲဒီလို မျပေနပါဘူး။ ခ်ီကာဂိုစိတၱေဗဒအဖြဲ ့အစည္း (The Association for Psychological Science in Chicargo) ကို သူမ တင္ျပခဲ ့တာကေတာ့ သမားရိုးက်စာသင္ခန္းေတြေရာ၊ သုေသတနျပဳစာသင္ခန္းမွာပါ ႏွစ္ႏွစ္ၾကာျပီးေနာက္မွာ အာရုံစူးစိုက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္းအီးအက္ဖ္စစ္ေဆးမႈ (EF Tests) မ်ားစစ္ခဲ့တယ္လို ့ဆိုပါတယ္။ စစ္ေဆးမႈေတြမွာ အင္မတန္ခက္ခဲတဲ့ သင္ၾကားမွတ္ယူႏိုင္စြမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ ပါပါတယ္။ စစ္ေဆးမႈတစ္ခုစီတိုင္းမွာ သုေသတနျပဳစာသင္ခန္းမ်ားမွ ကေလးမ်ားက သာလြန္ေကာင္းမြန္စြာ ေျဖဆိုသြားႏိုင္တယ္လို ့ ဆိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ပထမတစ္ႏွစ္အတြင္းမွာတင္ သုေတသနျပဳအတန္းေတြနဲ ့ သမားရုိးက်အတန္းေတြ ၾကားမွာ သိပ္ကိုကြာျခားေနတဲ့အတြက္ အခ်ိဳ ့ ေသာေက်ာင္းအာဏာပုိင္မ်ားက သုေသတနတန္းေတြကို ျဖဳတ္ျပီး ကေလးအားလံုးကို ဒီေလ့က်င့္မႈေတြရဲ ့ ရလဒ္ေကာင္းေတြကို ခံစားႏိုင္ေစဖို ့ေတာင္ ၾကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါတင္မကပါဘူး။ ပန္စူေဗးနီးယားျပည္နယ္တကၠသိုလ္မွ စိတၱေဗဒပညာရွင္ ကလန္စီဘလဲကည္း အာရုံစူးစိုက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္း (အီးအက္ဖ္)ေကာင္းတဲ့ မူၾကိဳကေလးေတြဟာ သာမာန္ကေလးေတြထက္ သခ်ာၤ လို ဘာသာရပ္ေတြမွာ ပိုေတာ္ေၾကာင္း သက္ေသျပခဲ့ပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ဒီလိုလူၾကီးလုပ္တမ္းကစားနည္းေလးေတြ၊ မွတ္ဥာဏ္အသံုးခ်ကစားနည္းေလးေတြကို ေစာေစာစီးစီး ထိေတြ ့ရတဲ့ ကေလးေတြဟာ ေနာင္ေက်ာင္းတြင္းပညာသင္ၾကားမွဳေတြမွာ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ျဖစ္လာၾကတယ္လို ့ ဆိုပါတယ္။

ကေလးေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြမွာတင္ အထုတ္ခံေနၾကရပါတယ္။ ဒီအာရုံစိုက္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္း (အီးအက္ဖ္)ဟာ စီပြားေရးက်ပ္တည္းတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္က ကေလးေတြမွာ ဆိုးဆိုးရြားရြားကို အားနည္းၾကတာေတြ ့ရပါတယ္။ အေမရိကန္မွာ လူျဖဴကေလးေတြနဲ ့ အေမရိကန္-အာဖ၇ိကန္ကေလးေတြၾကားမွာ အေျခခံပညာသင္ယူရန္ အရည္အေသြး (School readiness) ကြာျခားေနတာေတြရဲ ့တ၀က္ေလာက္ဟာ အီးအက္ဖ္ကြာျခားမႈေတြေၾကာင့္ဆိုတာ ေပၚလြင္လာခဲ့ပါတယ္။

စာေရးသူေရးဟားဘားဒ္က ဒီလိုကေလးေတြကို ကူညီမယ္ဆိုတဲ့ ၂၀၀၁ မည္သည့္ကေလးမွခ်န္မထားေရး (No Child Left Behind Act) ဖက္ဒရယ္အက္ရဲ ့ အရည္အခ်င္းစစ္ေဆးမႈဆိုင္ရာကိုေတာ့ ေ၀ဖန္လိုပံုရပါတယ္။ ကေလးေတြရဲ ့ အေျခခံဦးေႏွာက္ပိုင္းရာ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္စြမ္းေတြကို မ်က္ကြယ္ျပဳရင္ ကေလးေတြကို ပိုမိုပ်က္စီးေစတဲ့လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ ခ်န္ထားတာ၊ သူတို ့ရဲ ့ပူးေပါင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္လိုစိတ္ေတြကို ေမာင္းထုတ္လိုက္တာမ်ဳိး ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္လို ့ဆိုထားပါတယ္။

( Wrey Herbert ရဲ ့ Is executive function the new IQ? ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ထားတာပါ။ )

Read More...

Collapse...

What should we care?

ပုန္းကြယ္ေနေသာ မွတ္ခ်က္မ်ား

လူဆိုတာ ပတ္၀န္းက်င္အေပၚမွာ အမွီျပဳျပီး ရင့္က်က္လာၾကတဲ့ သတၱ၀ါေတြပါ.. လူတစ္ေယာက္ရဲ ့အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆို၊ အေနအထိုင္ေတြအားလံုးဟာ သူျဖတ္သန္းလာခဲ့ရတဲ့ ဘ၀၊ ပတ္၀န္းက်င္ရဲ ့ေရာင္ျပန္ဟပ္မွဳေတြ ပါပဲ…

ဘာျဖစ္လို ့လဲ?..

ဒီလူဟာ ဒီပတ္၀န္းက်င္မွာ ရပ္တည္ရွင္သန္ႏိုင္ဖို ့ အတတ္ႏိုင္ဆံုး မိမိကိုယ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲယူလာရတာကိုး…

ပတ္၀န္းက်င္ဆိုတာ အလိုက္သင့္ ေရစုန္ေမွ်ာျပီး လိုက္သြားဖို ့လဲမသင့္၊ တစ္ခ်ိန္လံုး ဆန္ကူးေနလို ့လဲ မျဖစ္တဲ့ ေရစီးၾကမ္းတဲ့ျမစ္တစ္စင္းပါ… အကူးမတတ္ရင္ နစ္ျမဳပ္သြားမွာ မုခ်ပါ.. တစ္ခ်ိဳ ့ ေသာပတ္၀န္းက်င္က စုပ္၀ဲနဲ ့တူပါတယ္.. အခ်ိန္တန္ရင္ မိုးခါးရည္ေသာက္ရမဲ့ ပတ္၀န္းက်င္မ်ိဳးေပါ့.. တစ္ခ်ဳိ ့ ေသာပတ္၀န္းက်င္ကေတာ့ ကမ္းေျခကို အရွိန္ျပင္းျပင္းနဲ ့ အေရာက္ပို ့မယ့္ ဒီလိွဳင္းေတြလိုေပါ့… အင္မတန္ေကာင္းတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္မ်ိဳး ဆိုပါေတာ့..

ဘယ္လိုပတ္၀န္းက်င္မ်ိဳးမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္ေရာက္ခ်င္တဲ့ ပန္းတိုင္ကို ေရာက္ဖို ့က အေရးအၾကီးဆံုးပါ… ကြ်န္ေတာ္သတိထားမိသေလာက္ ကြ်န္ေတာ္တို ့ကို အဓိကထိုးႏွက္ေနတာ ပတ္၀န္းက်င္က မွတ္ခ်က္ေတြပါ.. ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကို ၾကည့္ျပီး အမ်ိဳးအစားခြဲၾကည့္လိုက္ေတာ့

• ရည္ရြယ္ခ်က္မဲ့ျပီး ၀သီအရ သူတပါးက မိမိကဲ့သို ့မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ဆိုေသာ အတၱ မာနမွ အေျချပဳေသာ ေ၀ဖန္မွတ္ခ်က္မ်ား
• ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္ ထိခိုက္ေအာင္ ေျပာဆိုေသာ ေ၀ဖန္မွတ္ခ်က္မ်ား
• ေကာင္းေစလိုေသာ ဆႏၵ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ေျပာဆိုေသာ ေ၀ဖန္မွတ္ခ်က္မ်ား
• အကိ်ဳးတစ္ခုခုကို ေမွ်ာ္ကိုးေသာ မစစ္မွန္သည့္ ခ်ီးမြမ္းမွတ္ခ်က္မ်ား
• မည္သို ့ေသာအကိ်ဳးရလဒ္မွ် မေမွ်ာ္ကိုးေသာ စစ္မွန္သည့္ ခ်ီးမြမ္းမွတ္ခ်က္မ်ား ဆိုတာေတြ ရလာပါတယ္…

သို ့ေသာ္..

သို ့ေသာ္.. အဆိုပါမွတ္ခ်က္မ်ားအားလံုးကို ကြ်န္ေတာ္တို ့ အခ်ိန္ျပည့္ေျပာမေနႏိုင္ၾကပါ… ဘာျဖစ္လို ့လဲ?..

မိမိပတ္၀န္းက်င္မွာ ရွိေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္း..တစ္ဦးခ်င္းစီအတြက္ ဖြင့္မေျပာတဲ့ စစ္မွန္တဲ့မွတ္ခ်က္ေတြ ကြ်န္ေတာ္တို ့အားလံုးရဲ ့ရင္ထဲမွာ ကိုယ္စီကိုယ္စီ ရွိၾကျပီးသားပဲမဟုတ္လား..

ကြ်န္ေတာ္တို ့ တကယ္အလုပ္လုပ္ေနၾကတာ ဒီမွတ္ခ်က္ေတြနဲ ့ပဲ မဟုတ္လား..

ဒါေတြဟာ အစစ္အမွန္ေတြပါပဲ..

ဒီေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္က ထုတ္ေဖာ္ေျပာေနတယ့္ စစ္မွန္မွဳနည္းပါးတဲ့မွတ္ခ်က္ေတြမွာ ဘာလို ့ ကြ်န္ေတာ္တို ့ အာရုံအေနာက္ခံၾကမွာလဲ…

ဒီလိုဆို ပတ္၀န္းက်င္ကို၊ မွတ္ခ်က္ေတြကို ကြ်န္ေတာ္တို ့ လံုး၀ဂရုစိုက္စရာ မလိုေတာ့ဘူးေပါ့ ?...

NO..မဟုတ္ပါဘူး…

ကြ်န္ေတာ္တို ့ ပတ္၀န္းက်င္ရဲ ့စစ္မွန္တဲ့ ရင္ထဲက မွတ္ခ်က္ေတြကို ေလးစားၾကရပါမယ္.. ကြ်န္ေတာ္တို ့ရဲ ့ေန ့စဥ္အေသးအမႊား အျပဳအမူေလးေတြကို ျမင္ျပီး ရွင္သန္လာတဲ့ မွတ္ခ်က္ေတြ ျဖစ္လို ့ပါ..

ဥပမာ.. ကြ်န္ေတာ္ဟာ ပတ္၀န္းက်င္ကို ဂရုမစိုက္တတ္တဲ့သူတစ္ေယာက္ ဆိုပါေတာ့… ကြ်န္ေတာ္ဟာ အေျပာတစ္ျခား၊ အလုပ္တစ္ျခား အျမဲလုပ္တယ္ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ..ေရရွည္မွာ ကြ်န္ေတာ့္ကို ဘယ္သူမွ ယံုၾကည္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး.. ကြ်န္ေတာ္ဟာ ဘာအရည္အခ်င္းမွမရွိဘဲ စိုင္ေကာ္လို ့ခ်ဴံေပၚေရာက္ျပီး ဟိတ္ဟန္တစ္ခဲြသားနဲ ့ ေနတယ္ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ… ေရရွည္မွာ ကြ်န္ေတာ့္ကို ဘယ္သူမွာ ေလးစားမွာ မဟုတ္ဘူး..အားလံုးဟာ ကြ်န္ေတာ္တို ့ရဲ ့ေန ့စဥ္လုပ္ေနတဲ့ အေသးအဖြဲအမွားအယြင္းေတြ ရဲ ့ရလဒ္ေတြပါ..

ကြ်န္ေတာ္တို ့ဟာ အျပင္မွာ ျပံဳးျပဆက္ဆံေနၾကေပမယ့္ ဒီလူဟာ မယံုၾကည္ရပါလား.. အသံုးမက်ပါလား.. စိတ္ဓါတ္မေကာင္းပါလား.. အလုပ္ၾကိဳးစားပါလား..၀ီရိယရွိပါလား... စတဲ့ဲ့..စတဲ့ဲ့… မွတ္ခ်က္မ်ားစြာက ကြ်န္ေတာ္တို ့ ရဲ ့မသိစိတ္ေတြထဲမွာ …. …. …. …. ….

Read More...

Collapse...